W ramach realizacji kontraktów socjalnych, programów aktywności lokalnej oraz programu integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, można stosować i finansować zestaw instrumentów o charakterze aktywizacyjnym, mających doprowadzić do przywrócenia osób wykluczonych na rynek pracy oraz do ich integracji ze społeczeństwem, poprzez przywrócenie im zdolności lub możliwości zatrudnienia, uzyskanie wsparcia dochodowego oraz wyeliminowanie przeszkód napotykanych przez osoby i rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych, a przez to wspierających ich powrót do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Zestaw ten nazywa się zbiorczo - instrumentami aktywnej integracji.
Instrumenty aktywnej integracji podzielone są na cztery grupy.